Суполка беларускамоўных камэнтатараў развалілася

Чаму спартовыя камэнтатары Беларускага тэлебачаньня цалкам зрусыфікаваліся?
У Эўропе учора і сёньня – вялікі футбол. Футбалісты барысаўскага БАТЭ ў матчы другога туру Лігі чэмпіёнаў на менскім стадыёне “Дынама” згулялі ўнічыю 2:2 з італьянскім “Ювэнтусам”. Сустрэча супернікаў беларусаў у групе “Н” — расейскага “Зэніту” і гішпанскага “Рэалу” скончылася на карысьць мадрыдцаў – 2:1. Гэтыя ды іншыя матчы трансьлявалі беларускія тэлеканалы — адпаведна Першы нацыянальны і “Лад”. І калі забесьпячэньне доступу заўзятараў да эўракубкавых гульняў вырашаецца пасьпяхова, то пытаньне мовы рэпартажаў застаецца адкрытым — спартовыя камэнтатары БТ апошнім часам цалкам русыфікаваліся.

Спорт на беларускім тэлебачаньні — у ліку стратэгічных прыярытэтаў. На спартовыя трансьляцыі сродкаў не шкадуюць: летнія і зімовыя Алімпійскія гульні, эўрапейскія і сусьветныя футбольныя, хакейныя, гандбольныя, баскетбольныя першынствы, тэнісныя матчы Кубку Дэвіса і Кубку сьвету ў біятлёне — усё гэта падаецца ў прайм-тайм, у самы дарагі эфірны час.

Акцэнт у бок спорту істотна пашырыў лаву спартовых камэнтатараў. Калі раней мэтар тэлежурналістыкі Ўладзімер Навіцкі практычна аднаасобна задавольваў спартовыя патрэбы тэлебачаньня, то цяпер зьявілася мноства новых, пераважна маладых галасоў, якія для недасьведчанага гледача зьліваюцца ў адзін.

Чаго не пачуеш цяпер у абсалютнай большасьці рэпартажаў — дык гэта беларускай мовы. Нават згаданы спадар Навіцкі, а таксама вернуты пасьля доўгай адсутнасьці на тэлебачаньне Сяргей Новікаў загаварылі па-расейску. Нядаўна капітуляваў камэнтатар, які даўжэй за іншых трымаў на БТ “беларускую абарону” — Павал Баранаў. Ён не хавае, што калі раней кожны сам меў магчымасьць выбіраць працоўную мову, то цяпер сытуацыя зьмянілася:

“Я жадаў бы, канечне, працаваць на беларускай мове. Гэта для мяне прынцып. Як толькі прыйшоў на тэлебачаньне, маёй мэтай было працаваць менавіта на беларускай мове. Ну і працаваў жа два гады, асьвятляў чэмпіянат Італіі. Дагэтуль людзі згадваюць, дзякуюць. Але тут ад мяне нічога не залежыць.

Спачатку была настойлівая просьба перайсьці на расейскую мову, калі камэнтаваў чэмпіянат Англіі па-беларуску. А потым ужо, празь Замова прыйшла зь Першага каналу, каб усё было на расейскай мове.
некаторы час, гэта закранула таксама і відэачасопіс Лігі чэмпіёнаўЗамова прыйшла зь Першага каналу, каб усё было на расейскай мове., бо,
на іх думку, будзе вышэйшы рэйтынг. З майго боку ўсё, што ад мяне залежала, я зрабіў... Павінна быць палітыка, воля перш за ўсё кіраўнікоў. Але ў нас тут ёсьць розныя рэчы, розныя плыні. Хапае ўсяго на самім тэлебачаньні. Хоць гэта павінна быць палітыка асобнага каналу. Калі гэта Першы канал, то, на маю думку, і выпускі навінаў павінны быць на беларускай мове, і ўсё астатняе”.

Татальная беларусізацыя тэлебачаньня па ўсіх напрамках пачалася пры канцы 1970-х, з прыходам на пасаду кіраўніка Генадзя Бураўкіна. “Бэтэшнікі” ўзгадваюць, як тагачасны супрацоўнік дзіцячай рэдакцыі Алесь Камароўскі пачаў весьці першыя футбольныя рэпартажы па-беларуску — упершыню з экрану загучэла лякалізаваная тэрміналёгія: “па-за гульнёй”, “абаронца”, “брамнік”.

Наступныя 20 гадоў традыцыя беларускамоўных рэпартажаў трывала, пакуль у новым тысячагодзьдзі Нацыянальная тэлерадыёкампанія зноў не разьвярнулася тварам да “вялікага і магутнага”. Працягвае Генадзь Бураўкін:

“Калі мы ўводзілі беларускую нацыянальную тэлевізійную праграму, адпаведна вырашылі: трэба пераводзіць на беларускую мову і спартовыя рэпартажы. Бо ў спорту вялікая аўдыторыя, і яна таксама павінна прывыкаць да беларускай мовы. Першы, хто пачаў весьці футбольныя рэпартажы (яны тады кароткія былі, наколькі памятаю, 15-хвілінныя трансьляцыі) — гэта Алесь Камароўскі. Ён у свой час не на самым высокім узроўні, але ўсё ж гуляў у футбол і плюс да ўсяго валодаў мовай.

Пачатак быў, можа, і ня самы ўдалы, бо не хапала традыцый, нават сапраўды тэрміналёгіі спартовай беларускай. Але ён пачаў, і мы ўсе да гэтай справы далучаліся; кожны ягоны выхад вельмі падрабязна абмяркоўвалі і часам шукалі нейкія заменьнікі, якіх у беларускай мове не было. Паступова ўсё гэта пашыралася. У свой час вельмі цікава вёў рэпартажы па-беларуску Ўладзімер Навіцкі. Потым стаў, на мой погляд, проста выдатна весьці рэпартажы Сяргей Новікаў. І ў нас зь цягам часу склалася свая цэлая школа спартовых камэнтатараў”.

Супрацоўнікі БТ у кулюарах кажуць, што цяпер на тэлебачаньні пануюць іншыя парадкі. Прафэсіяналізм камэнтатараў ацэньваецца ледзьве не ў апошнюю чаргу — калі меркаваць па тым, якая плынь сьвядомасьці часта ліецца з экрану. Пра беларускую мову ня ўзгадваецца ўвогуле. Стратэгічныя матчы з удзелам беларускай футбольнай зборнай ці камандаў, якія гуляюць у эўракубках, усё часьцей абыходзяцца без пазнавальных галасоў Уладзімера Навіцкага, Сяргея Новікава, Аляксандра Пуцілы, Паўла Баранава ды іншых. Унутранае лобі робіць стаўку на маладых і амбітных.

Спартовы тэлекамэнтатар Уладзімер Навіцкі не жадае заглыбляцца ў нюансы тэлевізійнай кухні. Дый па-беларуску гаворыць, калі пра тое толькі папросіш. У прывязцы да сёньняшняга дня ацаніў здольнасьці БАТЭ ў сустрэчы з грандамі сусьветнага футболу (цяпер ужо рэдкі шанец пачуць экстравагантнага камэнтатара па-беларуску):

“Асабіста я падыходжу да ўсіх гэтых прагнозаў крыху зь іншага пункту гледжаньня. Найперш, сустрэча ў Мадрыдзе паказала: барысаўцы, па вялікім рахунку, не зьбянтэжыліся, ня склалі, як кажуць, загадзя зброю перад аб’ектыўна куды больш грозным, куды больш вопытным з гледзішча майстэрства супернікам.

І напярэдадні гульні з “Ювэнтусам” меркаваць, як магла скласьціся сустрэча — гушча ад кавы, што там яшчэ на розум можа прыйсьці, калі шукаць нейкае параўнаньне, як з больш-менш рэальнай імавернасьцю штосьці прадказваць. Мы з вамі разумеем: спорт, футбол — тут тысяча і адна дробязь, ад якіх шмат што залежыць. Але без аніякага (зразумела якога) пачуцьця перад аўтарытэтам “старой сіньёры”, таго ж “Ювэнтусу”, барысаўскі клюб зрабіў усё магчымае, каб годна выглядаць перад сваім гледачом”.

Няма ў краіне ня толькі беларускамоўных тэлеканалаў, але і спэцыялізаваных спартовых выданьняў з працоўнай беларускай мовай. Выключэньнем — хіба спартовы партал match.by, які трымае заўзятараў у курсе спаборніцтваў у рэжыме онлайн.

Радыё Свабода

 2008-10-03 10:07:22 Версия для печати

Папярэднія навіны

- Тозик предложил Китаю поучаствовать в реализации проекта "Минск-Сити"
- Бизнес-союзы Калинина и Карягина должны перенести Червенский рынок до 1 июня
- В Минске разработают единую концепцию застройки пр. Победителей
- Ладутько рассказал об автовокзале "Московский", застройке Уручья и историческом центре Минска
- Города-спутники могут появиться вокруг областных центров Беларуси
- Замминистра архитектуры: "Понятие "микрорайон" должно уйти в прошлое"
- Парки Минска готовятся к открытию сезона аттракционов
Туут Аархіў нававiнаў Стужка навінаў у RSS | Архіў навінаў па месяцох


Апошняе ў праекце

1. Інстытут фізкультуры. 1976-2006
2. Прывакзальная плошча 1954-2006
3. Прывакзальная плошча. 1956-2006
4. Вуліца Камсамольская з боку вуліцы Кірава. 1950-я-2006
5. Вуліца Камсамольская, жылы дом на скрыжаваньні з вуліцай Карла Маркса. 1951-2006
6. Спуск да праспэкта з боку вуліцы Чырвонаармейскай. 1956-2006
7. Вуліца Карла Маркса, скрыжаваньне з вуліцай Валадарскага. Пач. XX ст.-2006
8. Касьцёл Прысьв. Дзевы Марыі і будынак былога езуіцкага калегіюма. 1917-2006
9. Плошча Свабоды. Будынак былога базыліянскага кляштара. Кан. XIX ст.-2006
10. Плошча Свабоды. Вуліца Кірылы і Мяфодзія. 1918-2006
11. Плошча Свабоды. Катэдральны праваслаўны сабор Сьв. Духа. Кан. XIX ст.-2006
12. Тэатар імя Янкі Купалы. 1931 - 2006
13. Расейскі драматычны тэатар. 1929 - 2006.
14. Вуліца Карла Маркса. Музэй гісторыі і культуры Беларусі. 1938 - 2006
15. Скрыжаваньне вуліцаў Карла Маркса і Леніна. 1939 - 2006.
16. Праспэкт Незалежнасьці і ўваход у Цэнтральны сквэр. 1938 - 2006.


Меню



Пошук


 


Фотазамалёўкі


· Іншы Менск

polack.by – Сайт о городе Полоцке.


Апытаньне


На якой мове павінны гучаць абвесткі на менскім чыгуначным вакзале, ці дублявацца на некалькіх?

На беларускай
На расейскай
На беларускай і расейскай
На беларускай і польскай
На беларускай і ангельскай
На беларускай, расейскай і ангельскай
На беларускай, расейскай і польскай
На беларускай, польскай і ангельскай
На расейскай і ангельскай



Вынікі

Адказаў 1603
Іншыя апытаньні


Апошняе на форуме


Няма дадзеных


Апошнія артыкулы


- Васіль Шарапаў "Сённяшняе і заўтрашняе сталіцы"
- Анатолъ Вялюгін, Тарас Хадкевіч "Рукі дружбы"
- Мікола Ткачоў "Сцяг ветэрана"
- Тарас Хадкевіч "Мінскі трактар"
- Алесь Асіпенка "Поступ веку"
- Ніл Гілевіч "Мой горад"
- Аляксандр Міронаў "За пераездам"
- Іван Навуменка "Афрыка ў Мінску"
- Іван Грамовіч "Мінскія поры года"
- Сяргей Грахоўскі "Тры песні любві"
- Рыгор Няхай "Мінскія замалёўкі"
- Уладзімір Карпаў "Мінскія сустрэчы"
- Яфім Садоўскі "Андруша"
- Мікалай Аляксееў "Абарона Мінска"
- Кузьма Чорны "Мінск"
- Раман Сабаленка "Першы пробны"
- Янка Скрыган "Падзяка"
- Станіслаў Шушкевіч "Родны горад"
- Яўген Рамановіч "Беларуская хатка"
- Цімафей Саладкоў "Векапомны семнаццаты"
- Антон Бялевіч "Камароўка"
- Уладзімір Караткевіч, Адам Мальдзіс "Горад паўстае. 1863-1864"
- Кастусь Кірэенка "Вуліца Янкі Купалы"
- Аляксей Русецкі "Аб Мінску"
- Алесь Бачыла "Самы лепшы горад"
- Еўдакія Лось "Мінчанка"
- Алесь Звонак "Ленінскі праспект"
- Міхась Калачынскі "На мінскіх вуліцах"
- Мікола Хведаровіч "Красуй, наш Мінск"
- Максім Лужанін "У роднай сталіцы"
- Максім Танк "Табе складаю гэты гімн"
- Аляксей Зарыцкі "Лебедзі"
- Анатоль Вялюгін "Палац піянераў"
- Васіль Вітка "Няміга"
- Пятро Глебка "Дзень вайны"
- Аркадзь Куляшоў "Вуліца Маскоўская"
- Анатоль Астрэйка "Плошча Свабоды"
- Піліп Пестрак "Кірмаш" Урывак з паэмы
- Янка Купала "Водклік з 29 кастрычніка 1905 г. у Мінску"
- Мікола Аўрамчык "Домік I з'езда РСДРП"
- Рыгор Барадулін "Мянеск"
- Пімен Панчанка "Слова пра Мінск"
- Павал Севярынец. "Нацыянальная ідэя". Вытрамкі.
- Прывілей Менску на Магдэбургскае права 1499 года
- Вуліца Валадарскага, 13. Дом фон Гельперсен.
- Вуліца Ракаўская, 14. Дом Рубінштэйна.
- Вуліца Рэвалюцыйная, 15. Дом Бакштанскага.
- Вуліца Ракаўская, 17, дом Чэрчыса.
- Вуліца Герцэна, 4. Дом Вігдорчыкаў
- Вуліца Валадарскага, 4. Дом Старобінскай.
- Вуліца Рэвалюцыйная, 13. Дом Варгафціка
- Вуліца Камсамольская, 7
- Вуліца Рэвалюцыйная, 24. Дом Залкінда.
- Вуліца Рэвалюцыйная, 11. Дом Фішэра.
- Вуліца Рэвалюцыйная, 22. Дом Фішэра.
- Вуліца Рэвалюцыйная, 28. Дом Ельскіх.
- Рашэньне Менскага гарадзкога Савета дэпутатаў ад 5 верасьня 1991 г. №167 "Аб гербе г.Мiнска i аб вяртаннi гораду яго гiстарычнай назвы Менск"
- Галіна Булыка "Стары Менск"
- Брылевічы
- Вуліца Савецкая, 17
- III Дом Саветаў. Вуліца Максіма Багдановіча, 23.
- I Дом Саветаў, вуліца Савецкая, 19
- Адкрыты ліст гісторыкаў аб неабхонасьці спыненьня гвалтоўнага разбурэньня гістарычнага цэнтра Менска
- М Валодзін "Койдановская", верш
- М.Валодзін "Музыкальный переулок", верш
- М. Валодзін "Соборная площадь", верш
- Ракаўская вуліца, 24.
- Вуліца Рэвалюцыйная, 4 і 6.
- Аб зацьверджаньні сьпіса будынкаў і збудаваньняў, якія зьяўляюцца аб'ектамі гісторыка-культурнай спадчыны ў межах гістарычнага цэнтра Менска
- Перайменаваньні менскіх вуліцаў падчас нямецкай акупацыі
- Антон Адамовіч "Менску (на ўгодкі вялікае пажогі)"
- Ведамасныя жылыя дамы ў цэнтры Менска
- Рэвалюцыйная вуліца
- Ленінградская вуліца


Наш гузік



код гузіка



Лічыльнікі