Як чужыя рэчы ў хаце

Сёньня ў нас пануе такое стаўленьне да ўсяго, што захавалася з раней пабудаванага, як да нейкiх чужых ужываных некаштоўных рэчаў у хаце — пакiнутых пажыткаў раптоўна зьехаўшых папярэднiх жыхароў. У пераважнай большасьцi з тых, хто мяняе аблiчча беларускiх гарадоў, як i ў наiўных навасёлаў, гэтыя «чужыя рэчы» не выклiкаюць нiякiх прыемных успамiнаў i асацыяцый, не нясуць у сабе нiякай станоўчай сымболiкi. Таму наяўныя пабудовы са спакойнай душою зьнiшчаюць, замяняючы на новыя — ужо свае. Калi ж час зьнiшчыць яшчэ не надышоў, то iх перарабляюць цi хоць бы перафарбоўваюць, зьмяняючы iх аблiчча на новы лад. Яскравых прыкладаў таму процьма. Вось толькi адзiн зь iх.

Дом, якому не пашанцавала

Вулiцу Ўльянаўскую ў Менску ўпрыгожвае вялiкi жылы дом №4. Гэты дом выдатнай архiтэктуры пабудаваны перад вайною паводле праекту дойлiда Р.Столера. Эфэктна разьмешчаны на пагорку, ён цешыў вока i агульнай кампазыцыяй аб’ёмаў, i майстэрскай дэталiроўкай фасадаў, i ўдалай, нестандартнай афарбоўкай з ружовым адценьнем. Гэта была безумоўная архiтэктурная адметнасьць усёй прылеглай часткi Менску — адзiн зь яскравых складнiкаў «Гораду Сонца» Артура Клiнава.

Але дому №4 не пашанцавала. У красавiку гэтага году я лiтаральна здранцьвеў, калi ўбачыў, што на яго галоўны фасад пачалi ляпiць пенаполiстырольныя плiты цеплаiзаляцыi, хаваючы пад iмi рустоўкi, каштоўныя дэталi i фактуры, зьнiшчаючы высакаякаснае архiтэктурнае аблiчча. Не хацелася верыць уласным вачам. Як магло такое адбыцца? Праз пэўны час работы прыпынiлiся, i большая частка галоўнага фасаду пакуль што застаецца ў некранутым выглядзе. Фатаздымкi ў газэце ня ў стане перадаць усёй прыгажосьці будынку i катастрафiчнасьць шкоды, якую яму пачалi наносіць. Гэта трэба бачыць на свае вочы.

Мне ўдалося дазнацца, што дом №4 чамусьцi не знаходзiцца ў сьпiсе гiстарычна‑культурных каштоўнасьцяў, а ўцяпленьне фасадаў вядзецца паводле праекту ААТ «Белкомплекспраект», ня ўзгодненым у Камiтэце архiтэктуры i горадабудаўнiцтва Менгарвыканкаму, хоць гэта i патрабуецца. У дадзеным выпадку вiдавочна для многiх, што адбываецца яўны акт вандалiзму, але яшчэ ёсьць магчымасьць вярнуць галоўныя фасады да першапачатковага выгляду. Зусiм няцяжка занесьцi гэты будынак у сьпiс гiстарычна‑культурных каштоўнасьцяў. Хацелася б, каб гэты крок у цывiлiзаваным кiрунку адбыўся. Але гэты выпадак — не адзiнкавае здарэньне.

Спадчына i энэргазьбераганьне

У краiне распачатая i актыўна ажыцьцяўляецца вельмi важная праграма па энэргазьбераганьнi. Але нарматыўная база i практыка яе ажыцьцяўленьня надта недасканалыя ў адносiнах да архiтэктурнай спадчыны, нават i той яе невялiкай часткi, што ўвайшла ў афiцыйны сьпiс гiстарычна‑культурных каштоўнасьцяў.

Чытаем будаўнiчыя нормы па рамонце, рэканструкцыi i рэстаўрацыi жылых i грамадзкiх будынкаў БНБ 1.04.02‑02, пункт 5.34. У iм гаворыцца: «Для будынкаў, што маюць высакаякасную даўгавечную аддзелку або высакаякасны ляпны дэкор на фасадах, вонкавую цеплавую iзаляцыю дапускаецца не выконваць». Фармулёўка двухсэнсоўная. Тым, хто абыякава ставiцца да архiтэктурнай спадчыны, яна, па сутнасьцi, дазваляе гэтую iзаляцыю выконваць на ўсiх будынках, нават гiстарычна‑культурных каштоўнасьцях, бо нарматыўны дакумэнт датычыць i рэстаўрацыi. Каб уратаваць архiтэктурнае аблiчча будынку ад зьнявечаньня ў такiх умовах, у кожным выпадку нехта павiнен з сваёй iнiцыятывы стаць яго абаронцам. Але ў дадзеным выпадку нават сярод архiтэктараў такiх абаронцаў не знайшлося анi ў праектнай арганiзацыi ААТ «Белкомплекспраект», анi ў архiтэктурнай службе Ленiнскага раёну, якая ўзгаднiла праект, анi ў экспэртызе, якая дала пра яго станоўчае заключэньне. Не знаходзiцца iх i ў многiх iншых падобных выпадках па ўсёй краiне.

Каштоўнасцi бяз шыльдачак


Ня многiя ў нас пакуль што разумеюць, што архітэктурная спадчына — гэта ня толькi дамы з ахоўнымi шыльдачкамi «гiстарычна‑культурная каштоўнасьць» на фасадзе. Намнога большы масiў рукатворнага асяродзьдзя годны пашаны i патрабуе яе. На практыцы ж стала «культурнай нормай» зьняважлівае стаўленьне да ўсяго зробленага раней. Гэта вядзе да культурна‑эстэтычнай дэградацыi асяродзьдзя i штурхае народ да гiстарычнага бяспамяцтва.

Неакрэсьленая фармулёўка

Калi прыгледзецца, няцяжка ўбачыць, што i ахоўныя шыльдачкi недастаткова бароняць ад скажэньня гiстарычнага аблiчча. Яны паведамляюць, што «прычыненьне шкоды караецца па законе», але на самай справе на будынках, якiя фармальна знаходзяцца пад аховай, зьяўляецца ўсё болей i болей антыгiстарычных зьмяненьняў: выкарыстоўваецца мэталадахоўка, плястыкавыя вокны, сучасныя вадасьцёкавыя трубы, не адпаведныя гiстарычнаму выгляду казыркi, ганкi, аблiцоўкi i колеры афарбоўкi. Усё гэта адбываецца i пры наяўнасьцi навуковых кiраўнiкоў, прызначаных на такiя аб’екты.

Упраўленьне па ахове гiстарычна‑культурнай спадчыны i рэстаўрацыi Мiнiстэрства культуры дэманструе няздольнасьць супрацьстаяць гэтай стыхiйнай зьяве. Думаецца, тут вялiкую шкоду прыносiць тое, што ў Законе Рэспублiкi Беларусі «Аб ахове гiстарычна‑культурнай спадчыны Рэспублiкi Беларусь» не вызначана, што ж канкрэтна прычыненьнем шкоды трэба лiчыць. Мноству людзей не прыйдзе да галавы, напрыклад, што прыхарошваньне старой пабудовы сучаснымi моднымi матэрыяламi — нешта дрэннае i «караецца па законе». Для iх паняцьце «прычыненьне шкоды» абмяжоўваецца фiзычнымi пашкоджаньнямi накшталт адбiтага кавалку цэглы цi падрапанага тынку. Таму i Закон наш гэты, i iншыя нарматыўныя дакумэнты па згаданых пытаньнях, i тэкст на ахоўных шыльдачках патрабуюць удасканаленьня.

Праектоўшчыкi i дойлiды


Двухсэнсоўнасьць i неакрэсьленасьць фармулёвак прававых дакумэнтаў дазваляе тым, хто не шануе нашай спадчыны, удзельнiчаць у яе разбурэньнi i зьнявечаньнi, але i дае магчымасьць тым, хто разумее i адчувае яе каштоўнасьць, а такiя яшчэ ёсьць, усё ж гэтую спадчыну абараняць i зьберагаць, хоць i зь вялiкiмi цяжкасьцямi. На жаль, такую магчымасьць выкарастоўваюць далёка ня ўсе. У якiя рукi трапяць наступныя падобныя аб’екты? Да адданых справе дойлiдаў — годных нашчадкаў нашай спадчыны, цi да абыякавых праек¬тоўшчыкаў? Лёс гуляе з нашай спадчынай у лятарэю.

Наша Ніва

 2008-09-04 15:34:30 Версия для печати

Папярэднія навіны

- Тозик предложил Китаю поучаствовать в реализации проекта "Минск-Сити"
- Бизнес-союзы Калинина и Карягина должны перенести Червенский рынок до 1 июня
- В Минске разработают единую концепцию застройки пр. Победителей
- Ладутько рассказал об автовокзале "Московский", застройке Уручья и историческом центре Минска
- Города-спутники могут появиться вокруг областных центров Беларуси
- Замминистра архитектуры: "Понятие "микрорайон" должно уйти в прошлое"
- Парки Минска готовятся к открытию сезона аттракционов
Туут Аархіў нававiнаў Стужка навінаў у RSS | Архіў навінаў па месяцох


Апошняе ў праекце

1. Інстытут фізкультуры. 1976-2006
2. Прывакзальная плошча 1954-2006
3. Прывакзальная плошча. 1956-2006
4. Вуліца Камсамольская з боку вуліцы Кірава. 1950-я-2006
5. Вуліца Камсамольская, жылы дом на скрыжаваньні з вуліцай Карла Маркса. 1951-2006
6. Спуск да праспэкта з боку вуліцы Чырвонаармейскай. 1956-2006
7. Вуліца Карла Маркса, скрыжаваньне з вуліцай Валадарскага. Пач. XX ст.-2006
8. Касьцёл Прысьв. Дзевы Марыі і будынак былога езуіцкага калегіюма. 1917-2006
9. Плошча Свабоды. Будынак былога базыліянскага кляштара. Кан. XIX ст.-2006
10. Плошча Свабоды. Вуліца Кірылы і Мяфодзія. 1918-2006
11. Плошча Свабоды. Катэдральны праваслаўны сабор Сьв. Духа. Кан. XIX ст.-2006
12. Тэатар імя Янкі Купалы. 1931 - 2006
13. Расейскі драматычны тэатар. 1929 - 2006.
14. Вуліца Карла Маркса. Музэй гісторыі і культуры Беларусі. 1938 - 2006
15. Скрыжаваньне вуліцаў Карла Маркса і Леніна. 1939 - 2006.
16. Праспэкт Незалежнасьці і ўваход у Цэнтральны сквэр. 1938 - 2006.


Меню



Пошук


 


Фотазамалёўкі


· Іншы Менск

polack.by – Сайт о городе Полоцке.


Апытаньне


На якой мове павінны гучаць абвесткі на менскім чыгуначным вакзале, ці дублявацца на некалькіх?

На беларускай
На расейскай
На беларускай і расейскай
На беларускай і польскай
На беларускай і ангельскай
На беларускай, расейскай і ангельскай
На беларускай, расейскай і польскай
На беларускай, польскай і ангельскай
На расейскай і ангельскай



Вынікі

Адказаў 1603
Іншыя апытаньні


Апошняе на форуме


Няма дадзеных


Апошнія артыкулы


- Васіль Шарапаў "Сённяшняе і заўтрашняе сталіцы"
- Анатолъ Вялюгін, Тарас Хадкевіч "Рукі дружбы"
- Мікола Ткачоў "Сцяг ветэрана"
- Тарас Хадкевіч "Мінскі трактар"
- Алесь Асіпенка "Поступ веку"
- Ніл Гілевіч "Мой горад"
- Аляксандр Міронаў "За пераездам"
- Іван Навуменка "Афрыка ў Мінску"
- Іван Грамовіч "Мінскія поры года"
- Сяргей Грахоўскі "Тры песні любві"
- Рыгор Няхай "Мінскія замалёўкі"
- Уладзімір Карпаў "Мінскія сустрэчы"
- Яфім Садоўскі "Андруша"
- Мікалай Аляксееў "Абарона Мінска"
- Кузьма Чорны "Мінск"
- Раман Сабаленка "Першы пробны"
- Янка Скрыган "Падзяка"
- Станіслаў Шушкевіч "Родны горад"
- Яўген Рамановіч "Беларуская хатка"
- Цімафей Саладкоў "Векапомны семнаццаты"
- Антон Бялевіч "Камароўка"
- Уладзімір Караткевіч, Адам Мальдзіс "Горад паўстае. 1863-1864"
- Кастусь Кірэенка "Вуліца Янкі Купалы"
- Аляксей Русецкі "Аб Мінску"
- Алесь Бачыла "Самы лепшы горад"
- Еўдакія Лось "Мінчанка"
- Алесь Звонак "Ленінскі праспект"
- Міхась Калачынскі "На мінскіх вуліцах"
- Мікола Хведаровіч "Красуй, наш Мінск"
- Максім Лужанін "У роднай сталіцы"
- Максім Танк "Табе складаю гэты гімн"
- Аляксей Зарыцкі "Лебедзі"
- Анатоль Вялюгін "Палац піянераў"
- Васіль Вітка "Няміга"
- Пятро Глебка "Дзень вайны"
- Аркадзь Куляшоў "Вуліца Маскоўская"
- Анатоль Астрэйка "Плошча Свабоды"
- Піліп Пестрак "Кірмаш" Урывак з паэмы
- Янка Купала "Водклік з 29 кастрычніка 1905 г. у Мінску"
- Мікола Аўрамчык "Домік I з'езда РСДРП"
- Рыгор Барадулін "Мянеск"
- Пімен Панчанка "Слова пра Мінск"
- Павал Севярынец. "Нацыянальная ідэя". Вытрамкі.
- Прывілей Менску на Магдэбургскае права 1499 года
- Вуліца Валадарскага, 13. Дом фон Гельперсен.
- Вуліца Ракаўская, 14. Дом Рубінштэйна.
- Вуліца Рэвалюцыйная, 15. Дом Бакштанскага.
- Вуліца Ракаўская, 17, дом Чэрчыса.
- Вуліца Герцэна, 4. Дом Вігдорчыкаў
- Вуліца Валадарскага, 4. Дом Старобінскай.
- Вуліца Рэвалюцыйная, 13. Дом Варгафціка
- Вуліца Камсамольская, 7
- Вуліца Рэвалюцыйная, 24. Дом Залкінда.
- Вуліца Рэвалюцыйная, 11. Дом Фішэра.
- Вуліца Рэвалюцыйная, 22. Дом Фішэра.
- Вуліца Рэвалюцыйная, 28. Дом Ельскіх.
- Рашэньне Менскага гарадзкога Савета дэпутатаў ад 5 верасьня 1991 г. №167 "Аб гербе г.Мiнска i аб вяртаннi гораду яго гiстарычнай назвы Менск"
- Галіна Булыка "Стары Менск"
- Брылевічы
- Вуліца Савецкая, 17
- III Дом Саветаў. Вуліца Максіма Багдановіча, 23.
- I Дом Саветаў, вуліца Савецкая, 19
- Адкрыты ліст гісторыкаў аб неабхонасьці спыненьня гвалтоўнага разбурэньня гістарычнага цэнтра Менска
- М Валодзін "Койдановская", верш
- М.Валодзін "Музыкальный переулок", верш
- М. Валодзін "Соборная площадь", верш
- Ракаўская вуліца, 24.
- Вуліца Рэвалюцыйная, 4 і 6.
- Аб зацьверджаньні сьпіса будынкаў і збудаваньняў, якія зьяўляюцца аб'ектамі гісторыка-культурнай спадчыны ў межах гістарычнага цэнтра Менска
- Перайменаваньні менскіх вуліцаў падчас нямецкай акупацыі
- Антон Адамовіч "Менску (на ўгодкі вялікае пажогі)"
- Ведамасныя жылыя дамы ў цэнтры Менска
- Рэвалюцыйная вуліца
- Ленінградская вуліца


Наш гузік



код гузіка



Лічыльнікі